Volver (1er accésit 2011)

Ninguén me dixo nunca que os golfiños durmían cun ollo aberto e outro pechado, pero vino cos meus propios ollos. Ninguén me dixo que un barco podía afundir co mar en calma, pero vino cos meus propios ollos. Ninguén me dixo que eu sería quen de facerlle tanto mal a unha persoa, pero vino a través dos teus. Agora son eu quen non durme, cun ollo aberto e outro pechado.

As mans téñoas curtidas polos cabos, redes e nasas. As orellas, polo frío. E os ollos, pola morriña. Pero sabes o que aínda non curtín? Os pés, e a alma. Non quero nin ciencia nin fe. Só necesito tempo, tempo para min.

Antonte descubrín, grazas a un programa deses que botan aos mediodías pola tele, que a quilómetros e quilómetros de profundidade baixo a superficie do mar, onde nace a escuridade e o silencio cubre todo signo de vida, hai peixes que xeran a súa propia luz. Isto fíxome pensar que eu levaba sendo un habitante desa profundidade escura moito tempo, onde un silencio penetrante se apoderara de min como o cofre encerra a un morto. Un cofre que me enterrou ben fondo e do que non conseguín saír antes de que todos os meus benqueridos marchasen do meu carón. É por iso que estou aquí, atándome os cordóns destas deportivas, axustándome o gorro e colgándome a mochila. Algo ten que cambiar na miña vida. Ten que dar un xiro de 360º. Teño que poñer todo patas arriba, para reordenalo despois. Diso trata a miña viaxe de ida. De caer e levantarse, de mirar ao pasado e ao futuro, de equivocarse e acertar. De reinventarse. Hoxe pretendo comezar en Santiago de Compostela unha viaxe do revés, para poder voltar á casa de novo, coma novo. A miña primeira parada será Negreira, onde quedarei no albergue. O meu destino, Fisterra, a casa.

A miña despedida de Compostela, obviamente, está sendo húmida. Caen chuzos de punta, literalmente. A saída do hostal preto da Alameda é como un cubo de auga fría: eu realmente estou a facer o camiño que tantos pelegríns fixeron en sentido contrario. Camiñei por riba das pedras da, agora escura, zona vella santiaguesa como derradeiro paseo e como método para quecer os músculos. A estas horas da madrugada, o silencio volve a cubrirme e afógame lixeiramente. Sen embargo, unha vez pasado Vidán, a fame comeza a substituír a pesadume do silencio e decido determe nun bar de carreteira para almorzar algo. O cheiro a café de pota, non de máquina, sorpréndeme. Quedan algúns croissants medio fríos enriba dunhas bandexas, que non teñen moi boa pinta. Pido un almorzo normal. O zume, de bote, coma o louro da camareira, coma o teu roibo. O bar medio baleiro e a camareira introvertida non axudan a matar as miñas pantasmas, por iso decido levantarme e marchar. Sen embargo, un sorrinte “Bo camiño” da camareira alentoume estrañamente. E, sen máis, púxenme a andar. O repenicar dos cordóns no lateral das botas é coma un marcapasos apreixante que che invita a danzar lentamente por un val ou por riba das pedras húmidas. Sigo andando ata que atopo un penedo no alto do camiño. Sento, e vexo os preciosos campos de Pontemaceira, co desdebuxado río Tambre escuro e revolto. Non podo evitar pensar que todos os ríos levan ao mar, e que no mar están a me agardar os meus furtivos, os meus bateeiros, os meus amigos. Cada vez que botamos flores ao mar algún anaco da miña alma marcha con elas, ata que non queda máis. O que me leva a este punto, a este camiño, a recuperarme.

Recomezo o meu camiñar e crúzome cun rabaño de esponxosas ovellas e con outro de vacas marelas dirixidos inesperadamente por pastores xemelgos. Os cans palleiros que os acompañaban tamén se parecen. Debín de camiñar moi paseniñamente este tramo porque algunhas familias comezan a alcanzarme. Tamén me sobrepasan algúns nórdicos en bicicleta. Na seguinte subida, intento saír deste encadeamento entre nenos e rodas, pero as miñas pernas  non están tan dispostas a seguir as miñas ordes. O gorro de lá xa mo quito por necesidade. E para que despois digan que en Galicia vai frío. Os nenos están xogando ao fútbol con pedras. Interesante. Nesta baixada grande, xa non espero coller aos ciclistas, pero intento separarme do ambiente familiar que tanto dano me está facendo nestes momentos. E non polas pedras que me están chegando, senón pola falta da miña familia. Entendín que ti me deixaras, pero non entendín a súa partida. A repentina soidade foi a que me fixo darme conta que realmente perdera todo, e incluso a min mesmo.

Xa pasada a hora de comer e eu co estómago baleiro chego a ver as primeiras sinais de edificios comerciais e vivendas. Negreira non parece tan lonxe de Santiago despois de todo. Canso de estar acompañado por min mesmo, busco o albergue e, unha vez lixeiro e semiinconsciente na cama, saco un insípido bocata de calamares que tan amables me prepararon no hotel compostelán. Sedento, diríxome a un bar preto de alí, e pido un café cunhas gotas. E despois unhas gotas soas. E outras máis. O patrón do bar dime que el tamén estivo no mar, que tamén viu cos seus propios ollos, que tamén perdeu e que me invita a outras gotas. Pero el non viu a través dos teus. El non ten a gorxa chea de carraxe. De súpeto, xa non quero estar aquí. Así que marcho. Chego ao albergue, e durmo. Durmo un pouco ao principio. E moito máis tarde. E demasiado ao final. Durmo, pero xa non descanso. Non se pode descansar cun ollo aberto e outro pechado.

Cando acordo, a mañá xa está esperta. O albergue está medio baleiro. E a min fáltame un calcetín. Uso outro doutro par e póñome en marcha. Un home branco de pel e cabelo sóbese a un cabalo, branco tamén, cunha constitución para nada vigorosa. O ritmo de andadura do cabalo é o meu. Nin me adianta demasiado, nin se queda moi atrás. Sen embargo, do que non me din conta ata este momento é do silencio. Realmente non me molesta moito xa. Realmente, comezo a estar cómodo neste descanso dos sons. A espera da palabra de alguén non existe. A impaciencia por escoitar, aínda que só fose un suspiro, está calma agora. O repenicar dos cordóns das miñas botas, xunto co dos cascos do cabalo parece enchelo todo. O home subido enriba del está tan calado que, sinceramente, agora que acabo de chegar a Santa Comba e o meu camiño desvíase aquí, paréceme que nesta etapa estivemos sos o animal e mais eu. A calor outonal acábase agora que chega a noite. O serán nunca foi tan incoloro. Hoxe xa non o intento no albergue, os meus pés xa un pouco máis curtidos buscan un hostal. Ceo quente sen ganas, a pesar de ter comido só un anaco de empanada mentres as miñas pernas camiñaban pedindo parar. As feridas dos meus pés piden axuda, pero eu xa estou na cama, e as ganas de observalas morreron no momento en que puxen a miña cabeza na almofada.

O cansazo físico e mental espértame ben madurada a madrugada e decido liscar de alí. Hoxe chegarei a Fisterra, e espero que as luces cidadás da noite aínda non estean acesas. Despois de almorzar consistentemente, doume conta de que non é tan de noite como pensaba, xa que o amencer laranxa e rosa saúdame a medida que ando. Os máis madrugadores do albergue de Olveira dan os seus primeiros pasos deixando atrás o río Xallas que acaricia a aldea.

Xente de aquí e acolá comeza a saír de pobos e aldeas colindantes ata que eu me converto nunha gran masa de xente, nunha multitude de persoas, nun cúmulo de vida suorenta e faladora. Nun ruído que se volve xordo a medida que aumenta. Xordo para min.

Gustaríame berrar ata que os pulmóns me saísen pola gorxa. Gustaríame comezar a correr sen cansarme e nunca parar. Gustaríame pegar chimpos para ver todo dende unha altura inhumana. Gustaríame bailar ao son das ondas. Gustaríame ser unha explosión e non unha implosión. Gustaríame, pero xa cheguei. Xa estou no faro fisterrán. Xa vexo o mar. A miña casa. Inspiro fondo e comezo a andar cara atrás, coma o camiño que acabo de recorrer. Admiro o poder do mar e síntome en paz. Esta aventura, esta purificación, este camiño fíxome amar o silencio e a soidade. Agora que teño a alma restaurada e os pés afeitos ao andar, estou completo. Detéñome, e boto a correr. A correr sen cansarme, coma eu quería. Chegado o punto, pego o chimpo, e admiro a paisaxe desde unha altura imposible, coma eu quería. E chega o momento da inmersión nas ondas vigorosas, elegantes e rítmicas, coma eu quería. A miña casa nunca estivo en Fisterra, senón en Duio, a cidade baixo o mar. Sóubeno cando en terra non me quedaba nada e os meus compañeiros estaban en mar aberto. Hoxe quero voltar con eles. Hoxe o meu corpo é unha explosión de cor nas rochas vestidas de percebes, coma eu quería.

Hoxe despídome da miña vida aquí, con vistas á fin do mundo. Cun ollo aberto. E outro pechado.