Información
En Galicia, o denominado Camiño Norte, en realidade variante costeira dun dos grandes itinerarios xacobeos procedentes de Francia a través de Euscadi, Cantabria y Asturias, atravesa en primeiro lugar a fermosa ría do Eo, espacio protexido como ZEPA polo convenio de Ramsar.
En Galicia, o denominado Camiño Norte, en realidade variante costeira dun dos grandes itinerarios xacobeos procedentes de Francia a través de Euscadi, Cantabria y Asturias, atravesa en primeiro lugar a fermosa ría do Eo, espacio protexido como ZEPA polo convenio de Ramsar. Estamos no dominio da pradaría, que cubre os ondulados outeiros que se achegan o litoral, pero tamén nunha área de grandes repoboacións de eucalipto, especie que aquí medra de contado favorecida polas suaves temperaturas e alta humidade ó longo do ano. Unha zona de transición, que se inicia xa no Val do Masma (perduran bosquetes residuais de castiñeiros e carballos) e se prolonga polo alto da Xesta (cumios pelados con xestas, toxos e queirugas), introdúcenos na Terra Chá. Nesta grande chaira lucense os ríos, entre eles o Miño, corren lentos preguiceiros, alimentando fermosos bosques de galería. A especie arbórea antano dominante na comarca era o bidueiro, e a súa casca aínda é empregada para cura-los célebres queixos de San Simón (D.O.), que poden ser degustados en Vilalba.
O peregrino desfrutará dos bosques e pradeiras chairegos ó longo de tres xornadas. Superada a serra da Cova da Serpe, encetámo-la provincia coruñesa na Terra de Melide, onde piñeiros e eucaliptos volven alternar coas especies autóctonas. Camiño de Arzúa, terra de novo gandeira e de bos queixos elaborados con leite de vaca, a pradaría gaña terreo e os horizontes resultan máis abertos.
En riqueza monumental, o Camiño Norte atópase nos antípodas do Camiño Francés galego, pois reúne unha serie de conxuntos históricos e monumentos de grande valía. Entre eles o peregrino coñecerá os cascos vellos de Ribadeo, a cidade episcopal de Mondoñedo ou o pequeno núcleo Vilalba. Dos grandes edificios cabe salienta-lo pazo neoclásico do marqués de Sargadelos (actual Casa do Concello) e maila 'indiana' e modernista torre dos Moreno (1915), ambolosdous en Ribadeo, onde tamén se pode visitar, preto do albergue, o forte de San Damián; a lista continúa coa igrexa medieval de Arante, onde foron atopados frescos tardogóticos; o mosteiro barroco de San Salvador de Vilanova de Lourenzá (sécs. XVII-XVIII) coa fachada de Fernando de Casas y Novoa, autor da catedralicia do Obradoiro en Compostela; a Catedral de Mondoñedo (sécs. XIII-XVIII), feliz conglomerado de varios estilos; o torreón feudal dos Andrade (séc. XV), de planta en octógono, que hoxe forma parte do Parador de Vilalba; a parroquial gótica de Baamonde e maila non lonxana capela de San Alberte, ambas do século XIV; ou o enorme mosteiro de Santa María de Sobrado (sécs. XII-XVIII), ocupado por unha comunidade cisterciense. A estes grandes monumentos hai que engadi-las pequenas capelas e ermidas, cruceiros e cruces, fontes e outros elementos que balizan ou sacralizan a vía.
Desde o punto de vista da arquitectura popular, na Mariña lucense abundan os núcleos dispersos con casas enlucidas que adoitan integraren na explotación cabazos semellantes ós do occidente asturiano, con celeiro e pasaventos cadrados, sendo común a cuberta en lousa. Na Terra Chá as vivendas seguen sendo de aparello miúdo de xisto, polo común á vista e reforzado en vaos e esquineiras, e con cuberta de lousa, pero de maior tamaño. Na provincia da Coruña hai máis edificación nova, perdurando as casas rurais en pedra miúda, pero agora coa cuberta de tella curva.
